Innovators en Borgers: de denkkracht van het cognitieve type

Wat is het cognitieve type volgens de CVI?

Ben jij iemand die het liefst eerst alles wil begrijpen voordat je tot actie overgaat? Iemand die graag verbanden legt, doorvraagt, onderzoekt en analyseert, omdat je wilt weten hoe dingen echt in elkaar zitten? Dan is de kans groot dat jij een cognitief type bent.

In de Core Values Index (CVI) is Cognitie een ondersteunende waarde. Iedereen beschikt in zekere mate over deze ondersteunende waarde, maar Cognitie is de primaire ondersteunende waarde bij mensen die hoog scoren op zowel Innovator- als Borger-energie. Juist bij deze combinatie vormt het de herkenbare kern van hun denken en handelen. Het cognitieve type is dus altijd een combinatie van deze twee hoofdwaarden. Alleen de volgorde verschilt. En die volgorde maakt uit.

Innovator/Borger-types beginnen hun denkkracht bij het grote geheel en zoeken creatieve, slimme oplossingen. Pas daarna zoeken ze structuur om die ideeën goed te borgen.

Borger/Innovator-types starten juist vanuit zekerheid en structuur en denken van daaruit vooruit: welke oplossingen passen binnen het bestaande systeem?

Beiden zijn denkers, maar met een net andere route. Waar de een zoekt naar ‘wat er kán’, zoekt de ander naar ‘wat er klópt’. En juist daar wringt het soms.

Hoe dat verschil tussen denken in mogelijkheden en denken in zekerheden er in de praktijk uitziet? Laten we meekijken bij Noor en Ruben.

“We kunnen toch niet zomaar iets delen?”

Noor en Ruben zitten samen aan een grote tafel. Laptops open, notitieblokken volgekrabbeld. Ze werken aan een nieuw intern kennisplatform. Noor voelt zich energiek: dit is haar favoriete fase. Ideeën laten bruisen, iets nieuws opzetten. Ze heeft alvast een eerste opzet gemaakt en draait haar scherm naar Ruben. “Kijk, als we de kennis thematisch bundelen, dan kunnen we het per team aanvullen en onderhouden. Het hoeft niet perfect, als het maar vast leeft.”

Ruben schuift zijn bril wat hoger op zijn neus. Zijn hoofd draait op volle toeren. Waar is dit op gebaseerd? Wie toetst deze info? Hij voelt de verantwoordelijkheid op zijn schouders drukken. “Interessant,” zegt hij langzaam. “Maar het mist een duidelijke structuur. En wat is je bron voor deze eerste informatie? We moeten wel weten wát we delen en waarom.”

Noor zucht. “Als we gaan wachten tot alles klopt, zijn we maanden verder.”

Ruben fronst. “En als we nu iets delen wat niet klopt, zijn we het vertrouwen kwijt.”

Twee cognitieve types. Noor Innovator/Borger-energie, Ruben als Borger/Innovator. Allebei slim, analytisch, betrokken. En toch: wrijving. Omdat denken vele vormen kent.

Cognitieve denkkracht: twee stijlen, één doel

Hoe uit de cognitieve waarde zich bij verschillende typen? Laten we inzoomen op hoe deze waarde tot leven komt bij een Innovator/Borger en een Borger/Innovator.

Bij een cognitief type dat begint vanuit Innovator-energie, zoals Noor, komt het denken voort uit een verlangen om het grote geheel te overzien en creatieve, slimme oplossingen te vinden. Deze types analyseren wat ze waarnemen en bedenken scenario’s die efficiënter, beter of slimmer zijn dan de status quo. Voor hen hoeft niet alles meteen te kloppen; het idee is het vertrekpunt. Structuur komt later.

Bij een cognitief type dat start vanuit Borger-energie, zoals Ruben, ligt de nadruk juist op zekerheden. Deze types onderzoeken, toetsen en vergelijken. Ze bouwen voort op bestaande structuren en willen dat alles inhoudelijk klopt voordat ze verdergaan. Creatieve ideeën zijn welkom, maar pas wanneer het fundament klopt. Voor hen is structuur geen sluitstuk, maar startpunt.

Beiden zijn denkers. Beiden willen kwaliteit. Maar waar de Innovator snelheid wil, ziet de Borger risico. Waar de Borger diepgang zoekt, voelt de Innovator zich afgeremd.

En dan is er nog iets. Cognitieve types willen het zó goed doen, zó zorgvuldig onderbouwd en kloppend, dat het denken soms het doen in de weg zit. Nieuwe ideeën vragen om nieuwe informatie. Nieuwe informatie roept om bewijs. En dat bewijs moet óók weer worden onderzocht.

Cognitie in de praktijk: snelheid vs. zekerheid

Laten we even teruggaan naar Noor en Ruben. Ze zitten midden in de ontwikkeling van het kennisplatform en hun verschillende aanpak begint te schuren. Noor, de Innovator, wil het idee laten groeien, in beweging brengen, testen en bijsturen. Ruben, de Borger, wil eerst goedkeuring, bronnen en structuur. Hij wil dat het vanaf het begin klopt.

“We moeten een start maken,” zegt Noor.

“We moeten een fundament leggen,” zegt Ruben.

Ze kijken elkaar aan. Er valt een korte stilte. Beiden beseffen: dit gesprek draait niet om wie er gelijk heeft, maar om hoe ze elkaars kracht kunnen benutten. Noor blijft nieuwsgierig naar wat er al wél kan. Ruben denkt ondertussen na over wat er nodig is om de kwaliteit te borgen.

Langzaam groeit er begrip voor elkaars aanpak. Noor durft haar concept los te laten zodat Ruben het kan aanscherpen. Ruben merkt dat hij zich minder verzet als hij voelt dat zijn zorgen serieus genomen worden. Zo ontstaat er ruimte voor beweging én structuur.

Langzaam groeit het vertrouwen dat ze samen iets kunnen bouwen wat én innovatief is én degelijk. Noor neemt het voortouw in creatief denken en verkennen, Ruben borgt de inhoudelijke basis met zorgvuldigheid en structuur. Doordat ze hun rollen respecteren en elkaars expertise durven inzetten, ontstaat er iets wat geen van beiden alleen had kunnen maken.

Verschillende cognitieve types vullen elkaar aan

Een Innovator kan leren van een Borger…

• dat zorgvuldigheid verdieping brengt.
• dat niet elk idee meteen gedeeld hoeft te worden.
• dat helderheid ook vertrouwen geeft.

Een Borger kan leren van een Innovator…

• dat perfectie soms vooruitgang in de weg staat.
• dat denken in concepten ruimte geeft.
• dat een ruwe versie beter is dan géén versie.

Cognitieve types zijn onmisbaar in organisaties. Ze zorgen voor kwaliteit, analyse en doordacht handelen. Maar juist omdat ze zoveel waarde hechten aan het denken zelf, spreken ze elkaar sneller aan op tempo, inhoud of nuance. Wanneer ze elkaars route durven vertrouwen, ontstaat er iets bijzonders.

Cognitieve kracht in actie

Een maand later presenteren Noor en Ruben samen het nieuwe kennisplatform. Noor voelt een lichte spanning: wat als het nog niet ‘af’ genoeg is? Maar zodra ze de reacties van collega’s ziet, ontspant ze. Dit is precies waarom ze het wilde proberen: iets in beweging zetten.

Ruben daarentegen is gefocust. Terwijl hij spreekt, voelt hij de rust van goed onderbouwd werk. Alles klopt. De bronnen, de structuur, de keuzes. En — heel belangrijk voor hem — alles is netjes vastgelegd in een heldere structuur met duidelijke verantwoordelijkheden. Hij merkt dat hij Noor dankbaar is dat ze hem uit zijn vertraging trok. Het is logisch opgebouwd, slim gecategoriseerd en inspirerend vormgegeven. Noor heeft het systeem ontworpen met ruimte voor groei. Ruben heeft gezorgd voor een degelijke structuur, inhoudelijke toetsing én borging voor de toekomst.

Een collega zegt na afloop: “Dit werkt en het voelt slim. Echt goed gedaan.”

Noor knikt. Ruben glimlacht.

Zodra de collega doorgelopen is, geven ze elkaar een high five. Tevreden met het resultaat én de reacties van hun collega’s.

Twee denkers, één platform. De kracht van het cognitieve type? Die zit in het samenbrengen van scherpte en ruimte, van zorgvuldigheid en beweging.

Ruimte, houvast… of allebei?

En jij? Ben jij een denker die houvast zoekt, of een denker die ruimte maakt? Of misschien herken je wel allebei in jezelf — alleen in een andere volgorde.

Ontdek hoe jouw unieke combinatie van Borger- en Innovator-energie zich uit in jouw manier van denken, beslissen en samenwerken. De online CVI- training van de Ontspannen Meesterschap Academie helpt je verder.