Vechten, vluchten of bevriezen: de natuurlijke reactie op stress
Vechten, vluchten of bevriezen is een natuurlijke reactie van ons lichaam op stress en gevaar. Het is een overlevingsmechanisme dat diep in ons brein verankerd zit en ons in staat stelt om snel te reageren op bedreigingen. Wanneer we geconfronteerd worden met een stressvolle situatie, activeert ons autonome zenuwstelsel en bereidt ons lichaam zich voor op actie. In dit artikel onderzoeken wat deze reactie betekent voor jouw dagelijks leven en hoe vaak deze (onbewust) voorkomt tijdens jouw werk als (kandidaat-)notaris.
Vechten, vluchten of bevriezen: hoe zit dat precies?
In een stressvolle situatie kan ons lichaam op drie manieren reageren: vechten, vluchten of bevriezen. Bij de vechtreactie maken we ons klaar om de dreiging het hoofd te bieden en te confronteren. Onze hartslag versnelt, spieren spannen zich aan en we krijgen een adrenalinestoot. De vluchtreactie daarentegen, zet ons aan om de bedreigende situatie te ontvluchten en een veilige plek op te zoeken. Bij de bevriesreactie verstijft ons lichaam en voelen we ons verlamd, alsof we aan de grond genageld staan.
Wanneer je als (kandidaat)notaris geconfronteerd wordt met een complexe situatie, bijvoorbeeld een ontevreden cliënt, een boze leidinggevende of een niet te overziene werkdruk, kunnen deze automatische stressreacties ook optreden. Misschien ga je direct in de vechtstand en word je boos, wellicht zeg je wel iets waar je later spijt van hebt. Het kan ook zijn dat je direct jouw meerdere bij de situatie betrekt en jezelf onttrekt aan het gesprek (vluchten). Of wellicht word je volledig overdonderd door de situatie en weet je niet goed wat te doen (bevriezen).
De rol van de Polyvagaaltheorie bij vechten, vluchten of bevriezen
De Polyvagaaltheorie, ontwikkeld door Stephen Porges, biedt een verklaring voor deze automatische stressreacties. Volgens deze theorie speelt de nervus vagus, een belangrijke zenuw in ons parasympatische zenuwstelsel, een cruciale rol bij het reguleren van onze fysiologische toestand. De Polyvagaaltheorie stelt dat:
- De nervus vagus ons in staat stelt om sociale interactie aan te gaan wanneer we ons veilig voelen.
- Bij stress of gevaar schakelt ons zenuwstelsel over op overlevingsmodus, wat leidt tot vechten, vluchten of bevriezen.
- Door het kalmeren van ons zenuwstelsel kunnen we terugkeren naar een toestand van sociale betrokkenheid en rust.
Vechten, vluchten of bevriezen en jouw ademhaling
Het is belangrijk om te leren omgaan met stress en je zenuwstelsel te leren kalmeren. Een effectieve manier om dit te doen is je te concentreren op je ademhaling. Focus op het langzaam en diep inademen vanuit je buik, gevolgd door een rustige uitademing. Door bewust bezig te zijn met je ademhaling, kan je jouw mate van stress terugbrengen en voel je ook langzaam de rust in je lichaam stromen.
Daarnaast zijn meditatie en regelmatige lichaamsbeweging goede manieren om stress te reguleren.
Wat als vechten, vluchten of bevriezen vaak voorkomt tijdens jouw werk als (kandidaat-)notaris?
Maar als je dit in het dagelijks leven regelmatig ervaart, kunnen bovenstaande tips voelen als ‘kort door de bocht’. Het is dan belangrijk om dieper te graven en te ontdekken wat ervoor zorgt dat jij zo primair reageert. Een coachingstraject kan je daarbij helpen. Zo maken wij gebruik van de Core Values Index om jou te helpen begrijpen waarom je op een bepaalde manier reageert. Door te weten wie je bent en waar jouw kernwaarden liggen, leer je jezelf beter kennen. Waardevolle lessen waar je een leven lang plezier van zult hebben. Niet alleen in jouw professionele loopbaan als (kandidaat)notaris, maar ook in je privéleven.